Vắc xin viêm não Nhật Bản là biện pháp phòng bệnh hiệu quả, giúp bảo vệ trẻ trước nguy cơ viêm não do virus JEV gây ra. Việc nắm rõ các loại vắc xin, lịch tiêm chủng và những lưu ý quan trọng trước - sau tiêm sẽ giúp cha mẹ chủ động hơn trong việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho con.
Vắc xin viêm não Nhật Bản là gì?
Vắc xin phòng viêm não Nhật Bản là loại vắc xin giúp cơ thể tạo ra kháng thể chống lại virus viêm não Nhật Bản (JEV) – tác nhân gây viêm não nguy hiểm thường gặp ở trẻ em. Khi được tiêm vào cơ thể, vắc xin kích thích hệ miễn dịch nhận diện virus, từ đó hình thành hàng rào bảo vệ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và ngăn ngừa các biến chứng nặng như co giật, tổn thương não hoặc di chứng lâu dài.
Vắc xin thường được khuyến cáo bắt đầu tiêm cho trẻ từ 9 tháng tuổi, khi hệ miễn dịch đã đủ khả năng đáp ứng và tạo ra lượng kháng thể bảo vệ cần thiết. Đây cũng là giai đoạn trẻ bắt đầu vận động nhiều hơn, và có nguy cơ tiếp xúc với muỗi truyền bệnh cao hơn.
Việc tiêm vắc xin đúng thời điểm và đúng lịch đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Tiêm đúng mũi, đúng khoảng cách giúp cơ thể xây dựng miễn dịch hoàn chỉnh, giảm nguy cơ mắc bệnh trong giai đoạn dịch lưu hành và hạn chế tối đa các biến chứng nguy hiểm. Ngược lại, tiêm muộn hoặc bỏ lỡ mũi có thể khiến hiệu quả bảo vệ giảm đi đáng kể, đặc biệt ở những khu vực có nguy cơ cao.
Lợi ích khi tiêm vắc xin phòng viêm não Nhật Bản
Tiêm vắc xin phòng viêm não Nhật Bản mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho trẻ, giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh cũng như các biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là những lợi ích nổi bật bạn cần biết:
1. Giảm nguy cơ mắc bệnh
Tiêm vắc xin kích thích cơ thể tạo ra kháng thể đặc hiệu chống lại virus JEV - tác nhân gây viêm não Nhật Bản thông qua vết đốt của muỗi Culex. Khi virus xâm nhập cơ thể, hệ miễn dịch đã được "huấn luyện" bởi vắc xin sẽ nhận diện và tiêu diệt virus nhanh chóng, không để bệnh phát triển. Điều này giúp giảm đáng kể nguy cơ bị nhiễm bệnh, nhất là trong giai đoạn dịch lưu hành hoặc tại những khu vực có mật độ muỗi truyền bệnh cao. Đây là lợi ích quan trọng nhất, giúp hạn chế tối đa những trường hợp mắc bệnh nặng dẫn đến tử vong.
Tiêm vắc xin giúp giảm nguy cơ mắc bệnh viêm não Nhật Bản
2. Ngăn ngừa các di chứng thần kinh lâu dài
Viêm não Nhật Bản không chỉ gây nguy hiểm tức thời, mà còn để lại nhiều di chứng nặng nề như co giật, liệt vận động, rối loạn ngôn ngữ hoặc suy giảm trí tuệ. Tiêm vắc xin giúp bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ mắc bệnh, từ đó giảm thiểu khả năng gặp phải những tổn thương thần kinh lâu dài, mang lại sự phát triển khỏe mạnh và ổn định cho trẻ trong tương lai.
3. Tạo miễn dịch bền vững khi tiêm đúng lịch
Tuân thủ đúng thời điểm và khoảng cách giữa các mũi giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả và hình thành kháng thể bền vững. Khi trẻ được tiêm đủ liều, hàng rào miễn dịch sẽ được duy trì trong nhiều năm, giúp trẻ an toàn hơn trước nguy cơ phơi nhiễm virus JEV trong suốt tuổi thơ.
4. Góp phần bảo vệ cộng đồng và giảm nguy cơ lây lan dịch
Khi nhiều trẻ trong cộng đồng được tiêm đủ vắc xin, tỷ lệ miễn dịch cộng đồng tăng lên, giúp ngăn chặn sự lan truyền của virus và giảm nguy cơ bùng phát dịch. Điều này đặc biệt có ý nghĩa ở các vùng nông thôn, nơi muỗi Culex phát triển mạnh và nguy cơ lây nhiễm cao. Việc cho trẻ tiêm chủng đầy đủ không chỉ bảo vệ bản thân mà còn góp phần giữ an toàn cho cả cộng đồng.
Lịch tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản theo khuyến cáo
Lịch tiêm vắc xin phòng viêm não Nhật Bản được xây dựng dựa trên đặc điểm miễn dịch của từng độ tuổi và từng loại vắc xin, cụ thể như sau:
1. Lịch tiêm vắc xin JEVAX
Hiện nay, Chương trình tiêm chủng mở rộng sử dụng vắc xin JEVAX (vắc xin bất hoạt sản xuất trong nước) để phòng viêm não Nhật Bản cho trẻ. Vắc xin này được triển khai miễn phí cho tất cả trẻ từ 1 - 5 tuổi, giúp tăng tỷ lệ miễn dịch cộng đồng và giảm nguy cơ bùng phát dịch trong nhóm tuổi có nguy cơ cao.
Trẻ được tiêm tại các trạm y tế xã, phường theo phác đồ quy định, nhằm đảm bảo cơ thể tạo đủ kháng thể bảo vệ trước khi bước vào mùa dịch. Phác đồ tiêm cụ thể như sau:
- Mũi 1: Tiêm khi trẻ đủ 12 tháng tuổi.
- Mũi 2: Tiêm cách mũi 1 từ 1 - 2 tuần.
- Mũi 3: Tiêm cách mũi 2 khoảng 12 tháng.
- Mũi nhắc lại: Tiêm theo khuyến cáo tại vùng có dịch hoặc theo hướng dẫn của cơ sở y tế.
Bạn cần đảm bảo trẻ được tiêm đúng phác đồ và đủ số mũi để cơ thể tạo miễn dịch hoàn chỉnh. Nếu chỉ tiêm 1 mũi, hiệu quả bảo vệ gần như không đáng kể. Khi trẻ tiêm 2 mũi, mức đáp ứng miễn dịch đạt khoảng 80%, giúp giảm phần nào nguy cơ mắc bệnh nhưng vẫn chưa đủ vững chắc trong mùa dịch.
Hiệu lực sẽ đạt mức 90 - 95% khi trẻ được tiêm đủ 3 mũi, giúp tạo hàng rào bảo vệ tối ưu trước virus JEV. Tuy nhiên, miễn dịch này chỉ duy trì tốt trong khoảng 3 năm, sau đó sẽ giảm dần theo thời gian. Vì vậy, trẻ cần được tiêm nhắc lại mỗi 3 năm, tiếp tục duy trì cho đến khoảng 15 tuổi để đảm bảo an toàn trong suốt giai đoạn dễ phơi nhiễm với muỗi truyền bệnh.
2. Lịch tiêm vắc xin Imojev
Imojev là vắc xin sống giảm độc lực do Sanofi Pasteur – tập đoàn dược phẩm lớn của Pháp – nghiên cứu phát triển. Quy trình sản xuất được thực hiện tại Thái Lan. Đây là lựa chọn phù hợp cho gia đình muốn phác đồ tiêm đơn giản hoặc trẻ đã lỡ các mũi vắc xin bất hoạt trước đó. Lịch tiêm cụ thể như sau:
- Mũi 1: Tiêm khi trẻ được 9 tháng tuổi.
- Mũi 2: Tiêm cách mũi 1 khoảng 1 năm.
- Người trưởng thành từ 18 tuổi: Tiêm 1 mũi duy nhất.
Khi tiêm đúng phác đồ (1 - 2 mũi tùy độ tuổi), Imojev giúp cơ thể tạo miễn dịch bền vững, bảo vệ hiệu quả trước nguy cơ mắc viêm não Nhật Bản trong nhiều năm. Nhờ đặc tính của vắc xin sống giảm độc lực, đáp ứng miễn dịch thường mạnh và ổn định.
3. Lịch tiêm vắc xin JEEV (Ấn Độ)
JEEV là vắc xin viêm não Nhật Bản bất hoạt, được sản xuất tại Ấn Độ. Đây là lựa chọn phổ biến trong các cơ sở tiêm chủng dịch vụ, nhờ tính an toàn cao và phác đồ rõ ràng, phù hợp cho cả trẻ nhỏ và người lớn. Phác đồ tiêm như sau:
- Mũi 1: Tiêm khi trẻ được 1 - 3 tuổi.
- Mũi 2: Tiêm cách mũi 1 ít nhất 1 tháng.
- Người lớn đến 49 tuổi: Có thể tiêm cùng phác đồ nếu chưa từng được tiêm phòng.
Khi hoàn thành hai mũi cơ bản, JEEV giúp cơ thể hình thành kháng thể bảo vệ ổn định. Một số trường hợp có thể được khuyến cáo tiêm nhắc lại tùy theo nguy cơ phơi nhiễm và điều kiện dịch tễ tại địa phương.
Tác dụng phụ sau tiêm viêm não Nhật Bản
Sau khi tiêm phòng viêm não Nhật Bản, trẻ có thể gặp một số phản ứng nhẹ do cơ thể đang hình thành miễn dịch với vắc xin. Đây là hiện tượng thường gặp và thường tự hết sau 1 - 2 ngày. Tuy nhiên, bạn vẫn cần theo dõi sát để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường.
1. Phản ứng thường gặp
Sau tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản, trẻ có thể xuất hiện một số phản ứng nhẹ do cơ thể đang tạo kháng thể. Đây là những biểu hiện thường gặp và hầu hết sẽ tự hết sau 24 - 48 giờ mà không gây nguy hiểm. Các phản ứng gồm:
- Sốt nhẹ: Đa số trẻ có thể sốt dưới 38,5°C trong 24 - 48 giờ đầu. Một số trẻ có thể kèm ớn lạnh hoặc run nhẹ.
- Sưng đỏ, đau tại chỗ tiêm: Vùng tiêm thường hơi ấm, đỏ hoặc căng nhẹ, không ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt của trẻ.
- Mệt mỏi, quấy khóc, chán ăn: Phản ứng phổ biến ở trẻ nhỏ khi hệ miễn dịch đang làm việc. Một số trẻ có thể ngủ ít hơn hoặc khó chịu trong ngày đầu sau tiêm.
- Buồn nôn hoặc đau đầu nhẹ: Chủ yếu gặp ở trẻ lớn hoặc người trưởng thành; đôi khi đi kèm cảm giác đau cơ hoặc đau khớp nhẹ.
- Triệu chứng đường hô hấp nhẹ: Ho, sổ mũi hoặc đau họng có thể xuất hiện trong ngắn hạn nhưng không đáng lo ngại.
Những phản ứng này thường không nguy hiểm và có thể chăm sóc tại nhà bằng cách cho trẻ uống đủ nước, nghỉ ngơi, chườm mát vùng tiêm hoặc sử dụng thuốc hạ sốt theo hướng dẫn của bác sĩ.
Trẻ có thể bị sốt nhẹ sau tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản
2. Phản ứng ít gặp
Bên cạnh những phản ứng thông thường, một số trẻ có thể gặp các triệu chứng ít phổ biến hơn. Các phản ứng này nhìn chung vẫn nhẹ và thường tự cải thiện, nhưng bạn cần theo dõi để đảm bảo an toàn cho trẻ.
- Đau nhức toàn thân: Trẻ có thể than đau cơ, đau khớp hoặc cảm giác ê ẩm khắp người, kéo dài trong 1 - 2 ngày.
- Hắt hơi, nghẹt mũi hoặc nghẹt tai: Các triệu chứng đường hô hấp nhẹ này có thể xuất hiện thoáng qua nhưng hiếm khi gây khó chịu nhiều.
- Khàn tiếng hoặc mất giọng tạm thời: Thường là do phản ứng niêm mạc nhẹ, không phải dấu hiệu nguy hiểm và sẽ tự hết.
- Khó thở nhẹ: Một số trẻ có thể cảm thấy hơi nặng ngực hoặc thở nhanh hơn bình thường. Triệu chứng này cần được quan sát kỹ để phân biệt với phản ứng dị ứng nặng.
3. Dấu hiệu bất thường cần đưa trẻ đi khám ngay
Mặc dù đa số phản ứng sau tiêm vắc xin phòng viêm não Nhật Bản đều nhẹ và tự khỏi, bạn vẫn cần cảnh giác với một số dấu hiệu bất thường. Đây có thể là biểu hiện của phản ứng nặng hoặc cơ thể không dung nạp tốt với vắc xin và cần được thăm khám kịp thời.
- Sốt cao trên 39°C: Trẻ sốt liên tục, không đáp ứng với thuốc hạ sốt hoặc sốt trở lại nhiều lần trong ngày.
- Co giật, lơ mơ, ngủ li bì khó đánh thức: Đây là những dấu hiệu cảnh báo hệ thần kinh bị ảnh hưởng, bạn cần đưa trẻ đi cấp cứu ngay.
- Khó thở, thở rít, tím tái: Có thể là biểu hiện sớm của phản ứng dị ứng nặng hoặc phản vệ. Trường hợp này tuyệt đối không chờ đợi tại nhà.
- Phát ban lan rộng, sưng phù môi - mắt - mặt: Đây là triệu chứng của phản ứng dị ứng nghiêm trọng và phải được xử trí sớm.
- Sưng đỏ, đau nhiều tại vị trí tiêm: Vùng tiêm đỏ lan rộng, nóng rát, sưng lớn hoặc đau tăng dần sau 24 giờ.
- Nôn nhiều, bỏ bú, bỏ ăn kéo dài: Trẻ có dấu hiệu mất nước hoặc mệt mỏi nhiều hơn bình thường.
Nếu trẻ xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, bạn cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ thăm khám và xử trí kịp thời, đảm bảo an toàn tuyệt đối sau tiêm.
Bạn cần đưa trẻ đến thăm khám bác sĩ nếu sốt cao trên 39°C
Vắc xin viêm não Nhật Bản giá bao nhiêu?
Giá vắc xin viêm não Nhật Bản phụ thuộc vào loại vắc xin và nơi tiêm chủng. Trong đó, vắc xin JEVAX thuộc Chương trình Tiêm chủng Mở rộng được triển khai miễn phí cho trẻ 1 - 5 tuổi, giúp nhiều gia đình dễ dàng tiếp cận, đồng thời tăng tỷ lệ miễn dịch cộng đồng.
Đối với các loại vắc xin dịch vụ, chi phí sẽ có sự khác nhau giữa từng loại. Vắc xin JEEV (Ấn Độ, dạng bất hoạt) thường có mức giá khá dễ tiếp cận, dao động khoảng 300.000 - 500.000 VNĐ/mũi.
Trong khi đó, vắc xin Imojev (Pháp, dạng sống giảm độc lực) có chi phí cao hơn, thường trong khoảng 800.000 - 1.000.000 VNĐ/mũi, với phác đồ tiêm đơn giản và khả năng tạo miễn dịch bền vững.
*Lưu ý, mức phí nêu trên chỉ mang tính chất tham khảo và có thể thay đổi tùy thời điểm, nguồn cung vắc xin cũng như chính sách giá của từng cơ sở tiêm chủng. Để biết chính xác mức phí tại thời điểm tiêm, bạn hãy liên hệ hotline: 1900 88 66 48. Chuyên gia tiêm chủng của Bệnh viện Đại học Phenikaa sẽ giải đáp mọi thắc mắc.
Lưu ý quan trọng trước và sau khi tiêm viêm não Nhật Bản
Để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu, bạn cần lưu ý một số điểm quan trọng trong cả giai đoạn trước và sau khi trẻ được tiêm vắc xin phòng viêm não Nhật Bản:
1. Trước khi tiêm
Trước khi tiêm vắc xin, bạn cần đảm bảo rằng trẻ đang trong tình trạng sức khỏe ổn định và đủ điều kiện để tiêm chủng an toàn. Một số lưu ý quan trọng gồm:
- Kiểm tra tình trạng sức khỏe của trẻ: Không nên tiêm nếu trẻ đang sốt, ho nhiều, tiêu chảy, viêm đường hô hấp hoặc mắc bệnh cấp tính.
- Khai báo đầy đủ với bác sĩ: Cần thông tin rõ về tiền sử dị ứng, phản vệ, những lần từng có phản ứng bất thường sau tiêm trước đây, cũng như các bệnh lý nền mà trẻ đang điều trị.
- Lưu ý về thuốc trẻ đang dùng: Báo với bác sĩ nếu trẻ đang sử dụng corticoid, thuốc chống dị ứng hoặc bất kỳ loại thuốc nào có thể ảnh hưởng đến đáp ứng miễn dịch.
- Chuẩn bị cho trẻ trước khi đến tiêm: Cho trẻ ăn nhẹ, uống đủ nước, tránh để trẻ quá đói hoặc mệt làm tăng cảm giác khó chịu khi tiêm.
- Mang theo sổ tiêm chủng: Giúp bác sĩ kiểm tra lịch tiêm và chỉ định đúng loại vắc xin, đúng mũi phù hợp với tuổi của trẻ.
Bạn cần khai báo đầy đủ tiền sử dị ứng của trẻ với bác sĩ
2. Sau khi tiêm
Sau khi tiêm vắc xin, bạn cần quan sát trẻ kỹ trong 24 - 48 giờ đầu vì đây là giai đoạn dễ xuất hiện các phản ứng sau tiêm. Một số lưu ý quan trọng gồm:
- Theo dõi tại cơ sở tiêm chủng ít nhất 30 phút: Giúp phát hiện sớm các phản ứng nhanh như khó thở, nổi mẩn, nôn ói dữ dội. Nếu có bất thường, nhân viên y tế sẽ xử trí kịp thời.
- Quan sát trẻ tại nhà trong 1 - 2 ngày đầu: Theo dõi thân nhiệt, mức độ quấy khóc, ăn uống, tình trạng sưng đỏ tại vị trí tiêm. Hầu hết các phản ứng nhẹ sẽ giảm dần theo thời gian.
- Chăm sóc trẻ khi có phản ứng thông thường: Nếu trẻ sốt nhẹ, bạn có thể chườm mát, cho trẻ uống nhiều nước và dùng thuốc hạ sốt theo hướng dẫn của bác sĩ. Bạn không chườm nóng, không bôi dầu, không đắp lá hoặc tự ý bôi thuốc lên chỗ tiêm.
- Giữ cho trẻ nghỉ ngơi hợp lý: Hạn chế để trẻ vận động mạnh trong ngày đầu sau tiêm để tránh tăng đau tại vị trí tiêm. Hãy khuyến khích trẻ ngủ đủ giấc và ăn uống bình thường.
- Lưu ý các dấu hiệu cần đi khám ngay: Đưa trẻ đến cơ sở y tế nếu trẻ sốt cao không hạ, co giật, khó thở, phát ban toàn thân, lơ mơ hoặc sưng đau tại chỗ tiêm lan rộng.
Kết luận
Việc cho trẻ tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản đúng lịch và đúng loại phù hợp theo độ tuổi đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa căn bệnh nguy hiểm có thể gây tổn thương não vĩnh viễn. Chủ động tiêm phòng giúp trẻ được bảo vệ tốt hơn trong mùa dịch, đồng thời góp phần duy trì miễn dịch cộng đồng và giảm nguy cơ bùng phát bệnh trong cộng đồng.
Nếu bạn đang tìm một địa chỉ tiêm chủng an toàn, uy tín và có đội ngũ bác sĩ sàng lọc kỹ lưỡng, Trung tâm Tiêm chủng Bệnh viện Đại học Phenikaa là lựa chọn đáng tin cậy. Trung tâm được trang bị hệ thống bảo quản vắc xin đạt chuẩn GSP, quy trình tiêm khoa học, đội ngũ chuyên môn giàu kinh nghiệm, theo dõi sau tiêm chu đáo. Bạn hãy liên hệ hotline 1900 886648 để được tư vấn chi tiết lịch tiêm cho bé nhé!
